عبدالحسین وهاب‌زاده
عبدالحسین وهاب‌زاده
عبدالحسین وهاب‌زاده کنشگر، پژوهشگر، مدرس و مترجم حوزه‌ی محیط‌زیست و بوم‌شناسی و بنیان‌گذارِ «مدرسه طبیعت» در صفحه‌نو از تجربیات خود دربارهی کودک و طبیعت سخن می‌گوید.
در این دوره دربارهی شناخت دوران کودکی، تأثیر طبیعت بر رشد کودک، پیامدهای دوری کودک از طبیعت، شیوه‌ی یادگیری آزاد، انتخاب رویکرد آموزشی مناسب برای کودک و اشکالات موجود در نظام آموزشی، مطالب تازه و منسجمی ارائه شده است. همچنین دربارهی تسهیلگری، زیستگاه غنی، بازی و رهایی و تأثیرشان بر رشد کودک، تأثیرات مثبت و منفی خانواده بر کودک، راه‌هایی برای تجربه‌ی طبیعت در شهر، محله و خانه از وهاب‌زاده بسیار خواهید شنید.
خلاصه درس ها
01۱ آشنایی با عبدالحسین وهاب‌زاده و معرفی دوره
دکتر عبدالحسین وهاب‌زاده؛ کنشگر، پژوهشگر، مدرس و مترجم حوزه‌ی محیط‌زیست و بوم‌شناسی و بنیان‌گذار "مدرسه طبیعت" استاد این دوره‌ی آموزشی است. سه بار برنده‌ی جایزه کتاب سال ایران، یک بار برنده‌ی کتاب سال محیط‌زیست، برنده‌ی جایزه‌ی مهرگان و برنده‌ی جایزه‌ی ترویج علم برای تأسیس و ترویج "مدرسه طبیعت" بخشی از دستاورهای علمی وهاب‌زاده است. او در صفحه‌نو برای ما می‌گوید که چرا پس از کسب تجربیات مختلفِ تدریس در مدرسه، دانشگاه، ترجمه و تألیف، فعالیت‌هایش را متمرکز به کودک و کودکی کرده است.
02۲ راهی که پیموده‌ام
وهاب‌زاده در این صفحه به مرور خاطراتی می‌پردازد که موجب انس او با طبیعت شده و حضور کودک در طبیعت را دغدغه‌ی او ساخته است. کودکی و یله‌گی در طبیعت، دوران مدرسه، دانشگاه و یافتن مسیر شغلی و سرانجام آن‌چه موجب تغییر مسیر به سمت کار با کودک شده است را از زبان او می‌شنویم.
03۳ شناخت دوران کودکی
استاد این دوره‌ی آموزشی معتقد است برای هر اقدامی در حوزه‌ی کودکی، قدم اول شناخت درست دوران کودکی است. بر اساس خصوصیات زیستی انسان، فرآیند کودکی و مرز کودکی با نوجوانی چگونه است؟ سن کودکی در دنیای امروز با گذشته چه تفاوتی دارد؟ چرا کودکی در انسان چنین طولانی است؟ پایان کودکی کی فرا می‌رسد؟ کودکی چه تفاوت‌هایی با نوجوانی دارد و پیامدهای این تفاوت‌ها در روش‌های تربیتی کدام است؟ وهاب‌زاده در این درس به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.
04۴ درباره کودکی بیشتر بدانیم
نگاه تازه‌ی مبتنی بر آخرین یافته‌ها از زیست‌شناسی انسان، کودک را یک لوح سفید نمی‌داند؛ بلکه معتقد است او با یک پیشینه و دانش به دنیا می‌آید و نسبت به پدیده‌ها جانبدار است. ویژگی‌های کودکی، شکل‌گیری مفاهیم و ارزش‌ها در ارتباط با طبیعت و تأثیر کودکی در بزرگسالی را در این درس می‌آموزیم. عبدالحسین وهاب‌زاده معتقد است بدون تجربه‌های غنی در کودکی، هیچ‌کدام از دستاوردهای آینده نمی‌تواند از انسان موجودی موفق، شادمان و توانا بسازند.
05۵ انسان و طبیعت
انسان برای نزدیکی و ارتباط با طبیعت گرایش و نیاز اساسی و توارثی دارد. سازگاری انسان با طبیعت و میل و پرهیز او نسبت به پدیده‌های طبیعی، هر دو سازگارانه و برای تضمین بقاست. در این درس دربارهی سازگاری انسان با طبیعت، نظریه زیست‌گرایی، نیاز و گرایش انسان به طبیعت می‌آموزیم.
06۶ کودک و طبیعت
عبدالحسین وهاب‌زاده تجربه‌ی طبیعت را مانند حق داشتن آب و غذا و سرپناه و آغوشی پرمهر، حقی مادرزاد می‌داند. او در این صفحه از تأثیر طبیعت بر رشد کودک، منظور از تجربه‌ی طبیعت در کودکی، درمان و یادگیری در طبیعت، توان حل مسأله در طبیعت و رشد خلاقیت در طبیعت می‌گوید. وهاب‌زاده معتقد است زمانی کودکان توان حل مسأله را دارند که شوق و ترس با هم همزمان باشد و این تجربه‌ای است که در طبیعت به حد اعلا رخ می‌دهد.
07۷ پیامدهای دوری کودک از طبیعت
دوری از طبیعت برای کودک امروزی پیامدهایی چون اضافه وزن، کاهش بهره‌ی هوشی و عدم درک درست از مفهوم تولد، رشد و مرگ ایجاد کرده است. در این درس با این پیامدها و پدیده‌ی فراموشی نسلی زیست‌محیطی آشنا می‌شویم. وهاب‌زاده در این صفحه به ما می‌گوید چرا معتقد است که عشق به طبیعت باید از کودکی در ما نهادینه شود.
08۸ یادگیری از طبیعت
کودک موجودی خودیادگیرنده و خیال‌پرداز است. شیوه‌های یادگیری کودک و یادگیری آزاد را در این صفحه می‌آموزیم.
09۹ آموزش به کودکان
دربارهی آموزش به کودکان چه می‌دانیم؟ تأثیر رقابت و ارزشیابی بر کودک چیست؟ رویکردهای آموزشی مناسب برای کودک چیست؟ پاسخ این پرسش‌ها را در این درس از عبدالحسین وهاب‌زاده می‌شنویم.
10۱۰ مدرسه طبیعت
استاد این دوره، آموزش را وابسته به خواست کودک می‌داند. او در این درس دربارهی مدرسه طبیعت و تفاوت آن با مدرسه کلاسیک سخن می‌گوید. همچنین ما را با دلایل خود مبنی بر برتری ساختار مدرسه طبیعت نسبت به سایر شیوه‌های آموزشی آشنا می‌کند.
11۱۱ طبیعت خود بهترین آموزگار است
در مدرسه طبیعت به جای آموزگار، تسهیلگر وجود دارد. در این صفحه در مورد تسهیلگری، چگونگی حفاظت از کودک در طبیعت و همچنین شرایطی که زیستگاه غنی برای پرورش کودک باید داشته باشد، می‌آموزیم.
12۱۲ بازی تمرین زندگی است
عبدالحسین وهاب‌زاده معتقد است که کودک از طریق بازی همه‌چیز را می‌آموزد، نه از طریق درس و موعظه. از او دربارهی محیط مناسب برای بازی کودک، نقش همبازی در دوران کودکی و این‌که آیا بزرگسالان می‌توانند همبازی خوبی باشند، می‌شنویم.
13۱۳ رهایی و رشد کودک
مدرسه طبیعت می‌خواهد ما از بچه‌ها غافل شویم و فرصتی برای رهایی و یله‌گی آن‌ها فراهم کنیم تا در خلال آن توانایی‌هایی چون ارزیابی ریسک و خلاقیت در کودک شکل بگیرد. این رهایی تا کجا مجاز است؟ وهاب‌زاده معتقد است ما باید از واژه‌ی ولگردی اعاده‌ی حیثیت کنیم.
14۱۴ نقش والدین در رشد کودک
دکتر وهاب‌زاده معتقد است کودک امروز در قفسی از مهربانی و کنترل گرفتار است، اما او به کنترل و برنامه‌ریزی نیاز ندارد. استاد این دوره آموزشی در این صفحه از باید و نبایدهایی در مورد کشف‌وشهود کودکان در طبیعت و چگونگی ایجاد تعادل بین آموزش کلاسیک و یادگیری آزاد کودکان می‌گوید.
15۱۵ راه‌هایی برای تجربه طبیعت در زندگی شهری
«تجربه‌ی طبیعت، مهم‌تر از مدرسه طبیعت است». عبدالحسین وهاب‌زاده در این درس دربارهی راه‌هایی می‌گوید که با داشتن نگاه درست به فضا و نیازهای کودک، می‌توانیم تجربه‌ی طبیعت را در شهر، محله، خانه و مدرسه برای کودک فراهم کنیم.
16۱۶ نقش نهادهای مدیریتی، آموزشی و محیط‌زیستی
در این صفحه نقش نهادهای آموزشی، آموزگاران مدارس، نهادها و کنشگران محیط‌زیستی و شهرداری‌ها برای فراهم‌کردن تجربه‌ی طبیعت برای کودکان را از استاد دوره‌ی آموزشی می‌شنویم.
17۱۷ آداب شخصی
وهاب‌زاده در این صفحه از آداب و عادات شخصی خود در زندگی روزمره‌اش می‌گوید. او بخش زیادی از دستاوردهای حرفه‌ای خود را مرهون این آداب شخصی می‌داند.
18۱۸ صفحه آخر، حرف آخر
عبدالحسین وهاب‌زاده در صفحه آخر، ضمن جمع‌بندی دوره، سخن پایانی خود را با مخاطبان این دوره‌ی آموزشی در میان می‌گذارد.
