خلاصه درس ها

01۱ آشنایی با علی رفیعی و معرفی دوره

با دکتر علی رفیعی کارگردان، نویسنده، طراح صحنه تئاتر و سینما و دوره‌ی آموزشی که او طراحی کرده، بیش‌تر آشنا شویم. او دارای دکترای تئاتر از دانشگاه سوربن، دیپلم عالی کارگردانی از دانشگاه بین‌المللی تئاتر فرانسه و دیپلم بازیگری از مدرسه شارل دولن فرانسه است. کارگردانی و طراحی صحنه تئاترهای «عروسی خون»، «رومئو و ژولیت»، «در مصر برف نمی‌بارد»، «شکار روباه»، «خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزاتقی‌خان فراهانی» و «خانه برناردا آلبا» و... و همچنین کارگردانی فیلم‌های سینمایی «ماهی‌ها عاشق می‌شوند» و «آقایوسف» تنها بخشی از تجربیات هنری رفیعی است. در صفحه‌نو از علی رفیعی، کارگردانی تئاتر و مهم‌ترین هنر آن، یعنی هنر میزانسن را می‌آموزیم.

02۲ راهی که پیموده‌ام

در این صفحه، دکتر رفیعی ضمن مرور مسیر کودکی، آنچه در بزرگسالی پی گرفته را نتیجه‌ی دو صفت بلندپروازی و شیفتگی به زیبایی می‌داند. کودکی، نوجوانی و جوانی، مواجهه با تئاتر و ادامه‌ی مسیر حرفه‌ای او در ایران را در این درس از استاد دوره‌ی آموزشی می‌شنویم.

03۳ ظهور کارگردان و پیدایش هنر میزانسن

دلایل ظهور کارگردان و تأثیر آن در تئاتر و پیدایش هنر میزانسن _که رفیعی آن را هنر اصلی کارگردان می‌داند_ در این درس می‌آموزیم.

04۴ آنچه کارگردان باید بداند

کارگردان کیست؟ چه نقش و وظایفی بر عهده دارد؟ آشنایی با سنت‌های کهنِ نمایشی دنیا چه اثری بر کار کارگردان دارد؟ علی رفیعی معتقد است بهره‌گیری از سرچشمه‌های ناب نمایشی به زیبایی‌شناسی کارگردان برای حرف‌زدن درباره‌ی مسائل و رویدادهای دنیای امروز، کمک می‌کند.

05۵ کارگردان و دراماتورژی

رفیعی در این درس به اهمیت توجه به زیرمتنِ اثر و نقش دراماتورژی در تئاتر می‌پردازد. او تأکید بر ارزش‌های درون اثر را با بررسی اجرای خود از نمایشنامه «خانه برناردآ آلبا» تشریح می‌کند.

06۶ کارگردان و متن نمایشی

دکتر علی رفیعی برای علاقه‌مندان از چگونگی برخورد با متن نمایشی و نحوه‌ی مواجهه‌ی خود با آن و همچنین از تجربیات شخصی در نویسندگی می‌گوید. رفیعی با بررسی تئاتر «خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزاتقی‌خان فراهانی» نگاه خود به وفاداری به متن و تاریخ را با مخاطبان به اشتراک می‌گذارد.

07۷ بازیگر

تفاوت نگاه سیستم استانیسلاوسکی با روش کار میرهولد در تئاترِ «قرارداد آگاه»، چگونگی اشغال فضای صحنه توسط بازیگر و اهمیت بازیگر در تئاتر از مباحث مطرح‌شده در این صفحه است. رفیعی مهم‌ترین هنر بازیگر را تسخیر و اشغال فضا بر روی صحنه می‌داند.

08۸ بازیگر، هنرمند خلاق و مؤلف

علی رفیعی در این درس به توضیح ویژگی‌های بازیگر خلاق و مؤلف می‌پردازد و سپس از مراحل تعالی بازیگری، بازیگرشدن، بازیگرماندن و بازیگربودن و ارتباط بازیگر و پارتنر می‌گوید. علی رفیعی بازیگر را یک مبتدی ابدی می‌داند.

09۹ کارگردان و بازیگر

وظایف کارگردان در قبال بازیگر چیست؟ نقش را بازی کنیم یا نمایشنامه را؟ انتخاب بازیگر بر اساس چه معیارهایی انجام می‌گیرد؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، این صفحه را دنبال کنیم.

10۱۰ بداهه‌پردازی

رفیعی بداهه‌پردازی را برای تربیت بازیگر، درک نقش و فضای نمایشنامه و همچنین روابط بازیگرها مؤثر می‌داند. شرایط بداهه‌پردازی برای پرورش خلاقیت و استفاده از ماسک خنثی در بداهه‌پردازی از دیگر مباحث آموزشی این درس است.

11۱۱ کارگردان و طراح صحنه

«طراح صحنه، معمار رویاهای ماست». رفیعی این جمله را در بیان اهمیت طراحی صحنه می‌گوید و تجربه‌ی طراحی صحنه‌ی خود از تئاترهای «آنتیگونه» و «شکار روباه» را با ما به اشتراک می‌گذارد. استفاده از مفهوم فضا به جای مکان، ویژگی‌های صحنه‌ی مناسب و استفاده از ماکت برای طراحی صحنه نیز توسط استاد دوره آموزش داده می‌شود.

12۱۲ تجربیات شخصی به عنوان طراح صحنه

رفیعی پرسشی را مطرح می‌کند: «چگونه در عین حال که می‌خواهیم مسائل روزمره را در تئاتر نشان بدهیم، طوری نشان بدهیم که روزمرگی را از آن بگیریم؟» او معتقد است "چه گفتن" مهم نیست و "چگونه گفتن" اهمیت دارد. الهام از تصاویر زندگی روزمره با بررسی طراحی صحنه تئاتر «کلفت‌ها» و اهمیت معیارهای شخصی در طراحی صحنه با بیان تجربه‌ی طراحی صحنه برای حمید سمندریان در نمایش دایره گچی قفقازی را در این درس می‌شنویم.

13۱۳ کارگردان و گروه تئاتر

«شکل‌گیری گروه در هر کشوری تضمین‌کننده‌ی تربیت بازیگران درجه‌یک و کارگردان‌های خلاق است». این گفته‌ی استاد این دوره‌ی آموزشی است. ویژگی‌های یک گروه تئاتر، خلاقیت گروهی (با بررسی اجرای تئاتر 1789 از گروه سولی به کارگردانی آرین موشکین)، مدیریت گروه و تجربه‌ی شخصی رفیعی در تشکیل گروه، از مباحث این درس است.

14۱۴ کارگردان و تماشاگر

نقش تماشاگر به‌عنوان یکی از عوامل خلاق در تئاتر، ارتباط تماشاگر با گروه نمایشی و تجربه شخصی رفیعی در ارتباط با تماشاگر را در این قسمت از کلاس درس کارگردانی تئاتر می‌شنویم.

15۱۵ کارگردان و دیگر عناصر تئاتر

​برای اجرای تئاتر از هنرهای مختلفی بهره برده می‌شود. در این صفحه به نقش و قابلیت‌های نور در تئاتر، گریم و طراحی لباس پرداخته می‌شود.

16۱۶ کارگردان و تأثیرپذیری از سایر هنرها

آنچه موجب تمایز کار دکتر علی رفیعی در تئاتر شده، دانش هنری و زیبایی‌شناسی منحصربه‌فرد اوست. او را نقاش صحنه نامیده‌اند. در درس آخر دکتر رفیعی از تأثیرپذیری کارگردان از سایر هنرها و به‌طور ویژه از نقاشی و شاعرانگی سخن می‌گوید.